Przemoc jest zjawiskiem społecznym niewystępującym tylko w rodzinie, ale również można ją zaobserwować w grupach rówieśniczych, w szkołach, na ulicy, na stadionach, może być również związana z uzależnieniem od alkoholu lub narkotyków. Wspólnym mianownikiem wszystkich tych zjawisk związanych z przemocą jest dążenie do podporządkowania sobie i wykorzystania słabszej strony przez silniejszą.

Przemoc domowa jest przestępstwem określonym w art. 207 kodeksu karnego.

„Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą (…) albo nad małoletnim lub nad osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (…)”.

Przemoc w rodzinie występuje w różnych formach:

• przemoc fizyczna - popychanie, policzkowanie, szarpanie, nie udzielenie koniecznej pomocy, itp.
• przemoc psychiczna (słowna) - różnorodne agresywne zachowania werbalne (stała krytyka, wyśmiewanie poglądów, domaganie się posłuszeństwa, wyzywanie, upokarzanie, groźby, itp.)
• przemoc seksualna - wymuszanie pożycia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, itp.
• przemoc ekonomiczna - może charakteryzować się tym, iż sprawca odbiera zarobione pieniądze ofierze, uniemożliwia podjęcie pracy zarobkowej, czy też nie zaspokaja podstawowych potrzeb materialnych rodziny.

Przemoc domowa zazwyczaj jest procesem i w wielu przypadkach trwa nawet kilkanaście lat. Znęcanie ma tendencję do powtarzania się.

Cykl przemocy składa się na ogół z trzech faz:

1. fazy narastającego napięcia (wzrost napięcia i natężenia sytuacji konfliktowych),
2. fazy ostrej przemocy (wybuch gniewu i rozładowania agresji),
3. fazy miodowego miesiąca (faza skruchy ze strony sprawcy- bez specjalistycznej pomocy kończy się nawrotem przemocy).

Zgodnie z art. 9d ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie „Podejmowanie interwencji w środowisku wobec rodziny dotkniętej przemocą odbywa się w oparciu o procedurę "Niebieskie Karty" i nie wymaga zgody osoby dotkniętej przemocą w rodzinie. Procedura "Niebieskie Karty" obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty i ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie.” „Niebieska karta” dokumentuje sytuację, pokazuje skutki i stanowi ważny dowód w sprawie karnej o znęcanie się.

Nie jest prawdą, że aby doszło do przemocy w rodzinie, sprawca musi być pod wpływem alkoholu, jednak trzeba zaznaczyć, iż alkohol jest jednym z czynników wyzwalających przemoc. Problem nałogu alkoholowego, jak każdy inny problem społeczny, nie kończy się jedynie na osobie uzależnionej, lecz skupia się także na najbliższym jej otoczeniu, a przede wszystkim na rodzinie. Nadużywanie alkoholu dezorganizuje funkcjonowanie głównej komórki społecznej, jaką jest rodzina, wprowadzając do niej szereg patologii, z których najczęściej spotykaną jest przemoc w rodzinie.

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kluczborku od 2002 r. zajmuje się pomocą osobom dotkniętym kryzysem. PCPR oferuje poradnictwo specjalistyczne prawne i psychologiczne, jest ono świadczone osobom i rodzinom, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych, związanych z przemocą w rodzinie. PCPR w ramach poradnictwa specjalistycznego prowadzi interwencję kryzysową, psycholodzy i radca prawny udzielają w tym zakresie pomocy osobom będącym w kryzysie.

Interwencja kryzysowa jest to metoda systemowego, interdyscyplinarnego, wielowątkowego oddziaływania na osobę, która znalazła się w kryzysowej sytuacji. Interwencja kryzysowa polega na dostarczeniu wszechstronnego wsparcia i wielostronnej pomocy: psychologicznej, materialno - bytowej, prawnej, społecznej, informacyjnej i in. Celem interwencji kryzysowej jest spowodowanie odzyskania, przez osobę
w kryzysie, zdolności jego samodzielnego pokonania trudności. Polega to na złagodzeniu objawów reakcji kryzysowej, przywróceniu równowagi psychicznej, zapobieżeniu przejścia ostrego kryzysu w stan chroniczny, przywróceniu umiejętności samodzielnego radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Świadczenie pomocy poradnictwa specjalistycznego odbywa się w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie
w Kluczborku.

Od 10 kwietnia 2002 r. przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie działa Powiatowy Ośrodek Interwencji w którym udziela się pomocy osobie w różnego rodzaju kryzysie (od normatywnego po ostry kryzys sytuacyjny). W ramach POIK osoba doznająca przemocy ze strony najbliższych (oraz jest objęta procedurą „Niebieskiej Karty”) może liczyć na schronienie (do 3 miesięcy) oraz pomoc specjalistyczną (psychologiczną i prawną). Osoby w kryzysie mogą zgłaszać się do Ośrodka poprzez kontakt
z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, ośrodkami pomocy społecznej oraz policją.

Zespół Interdyscyplinarny ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

Zgodnie z obowiązującą ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie każda gmina powołuje Zespół Interdyscyplinarny, w którego skład, wchodzą przygotowani do skutecznego zajmowania się problematyką przemocy specjaliści. Zadaniem Zespołu jest kompleksowe zajmowanie się rodzinami oraz monitorowanie sytuacji w rodzinach, w których dochodzi do przemocy, a w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa, poinformowanie o tym odpowiednich służb. Zespół Interdyscyplinarny zajmuje się również zbieraniem i przekazywaniem informacji na temat skali zjawiska przemocy w rodzinie, jak również gromadzeniem informacji na temat miejsc, osób i możliwości udzielania pomocy w środowisku lokalnym oraz inicjowanie tworzenia nowych miejsc pomocy dla osób krzywdzonych (bądź wspieranie już istniejących placówek). Zespoły Interdyscyplinarne powinny również inicjować działania zmierzające do podniesienia kwalifikacji osób mających w swojej pracy kontakt z ofiarami i sprawcami przemocy - organizowanie szkoleń, konferencji itp.

DIAGNOZA ZJAWISKA PRZEMOCY DOMOWEJ NA OBSZARZE POWIATU KLUCZBORSKIEGO W 2023 ROKU

Diagnoza przemocy domowej na terenie powiatu kluczborskiego stanowi jeden z elementów realizacji Powiatowego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej i Ochrony Osób Doznających Przemocy Domowej w Powiecie Kluczborskim na lata 2023-2028. Ma ona na celu poszerzenie wiedzy ogółu społeczeństwa, w tym zainteresowanych służb na temat zjawiska przemocy domowej.

link do opracowania: Diagnoza zjawiska przemocy domowej na obszarze powiatu kluczborskiego w 2023 roku